Χρονογράφημα του Αριστείδης Μιαούλη:ΚΟΥΜΑΡΑ ΚΑΙ ΚΥΜΑΡΑΙΕΣ.ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΤΜΟ ΣΤΗΝ ΟΛΥΜΠΟ ΤΗΣ ΚΑΡΠΑΘΟΥ.

ΚΟΥΜΑΡΑ ΚΑΙ ΚΥΜΑΡΑΙΕΣ. ΚΟΥΜΑΡΟΡΑΚΑ, ΚΟΥΜΑΡΟΠΙΤΕΣ ΚΑΙ ΚΟΥΜΑΡΟΜΕΛΑ. ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΤΜΟ ΣΤΗΝ ΟΛΥΜΠΟ ΤΗΣ ΚΑΡΠΑΘΟΥ
Σε λίγες μέρες θα αναζητήσουμε τα αγαπημένα Κούμαρα.( Κουμαριά ή Άρβουτος η κοινή ο αειθαλής μεγάλος θάμνος ή μικρό δέντρο, με ευρεία εξάπλωση στην περιοχή της Μεσογείου ).
Ο νους μου πάει στην Πάτμο, όπου οι γυναίκες, κυρίως του Κάμπου, στα χρόνια του πολέμου περίμεναν αυτή την εποχή, για να πάνε στο πάλαι ποτέ και π.κ. (προ αδηφάγων κατσικιών) Κουμαρό, πάνω από τη Λάμπη να τα συλλέξουν και να τα πάνε στο καζαναριό του Σαμιώτη Γιαννακού Βαρδίκου για να εξάγει και να διαθέσει στην τοπική αγορά του φημισμένο κουμαρόρακο.
Δυστυχώς σήμερα, λίγα δεντράκια με κούμαρα έμειναν πια για να θυμίζουν το ένδοξο παρελθόν της καταπράσινης περιοχής που είχε και το σχετικό τοπωνύμιο που τείνει να λησμονηθεί. Τις αναζητήσαμε τις κουμαριές τέτοια εποχή με το φίλο μου Νικόλα Γαμπιεράκη, που μου αφηγείτο και τις εικόνες του πολέμου.
Κουμαρόρακκο για δική τους χρήση έκαναν και στην ΄Ολυμπο της Καρπάθου μέσα σε μεγάλα καζάνια που έφτιαχναν την απλή ρακή.

Τοπωνύμια Κυμαράς και Κυμαραίας έχουμε και στην ΄Ολυμπο της Καρπάθου. Ο Κυμαράς στη Ν. πλευρά της και η Κυμαρέα στη Β. Και μου έρχονται στο νου και οι ιστορίες του πολέμου που άκουσα στην ΄Ολυμπο κυρίως της Καρπάθου, σχετικές με τους νοστιμότατους αυτούς καρπούς που εκεί τους λένε «κύμαρα» και που συνάντησα, ζουμερούς – ζουμερούς ανηφορίζοντας πέρσι, περίπου τέτοιες μέρες ανηφορίζοντας στον μυστηριώδη και εκπληκτικής ομορφιάς μικρό ναό του Αγίου Κωνσταντίνου , κάπου στην καρδιά του Διαφανιού μέσα από ελαιώνες.
Η φίλη μου Φούλα Χατζηδάκη,από το Διαφάνι θυμήθηκε πως στα χρόνια του πολέμου οι γυναίκες της Ολύμπου κατασκεύαζαν τις «κυμαρόπιτες». Πολτοποιούσαν το περιεχόμενό του «κύμαρου» , πρόσθεταν αλεύρι και αναμειγνύοντάς το έφτιαχναν τις κυμαρόπιτες που τις έψηναν στο φούρνο τοποθετημένες σε πλατεία λεμονόφυλλα.
Αλλά και η αγαπημένη μου Καλλιοπή Ζωγραφίδη θυμάται πως στον πόλεμο η οικογένειά της παρασκεύαζε το «κυμαρόμελο». Έσφιγγαν καλά τα κύμαρα και το προϊόν τους έβραζε στη φωτιά για αρκετή ώρα, αφήνοντας εν τέλει το νοστιμότατο προϊόν του.

Αλλά στην ΄Ολυμπο τραγουδιέται κιόλας αυτός ο θάμνος που θάλει στην Κυμαρά και στην Κυμαραία. Η πρώτη ηχογράφηση του τραγουδιού από τον Κομνηνό Παυλίδη έγινε επί τόπου στο σπίτι του Εμμανουήλ Μ.Χαλκιά από τον δάσκαλο της ελληνικής μουσικής Σίμωνα Καρά με συνεργείο που του παραχώρησε το Εθνικό Ιδρυμα Ραδιοφωνίας και ειδικότερα ο Ραδιοφωνικός Σταθμός Δωδεκανήσου (όπως λεγόταν το 1970 η ΕΡΤ Ν.Αιγαίου) στου οποίου το τμήμα παραδοσιακής μουσικής προϊστατο. Συγκαταλέγεται στις μαντινάδες που είπαν ο Γιάννης (παπα Γιάννης) Διακογιώργης και ο Κομνηνός Παυλίδης στη λύρα με τον Γιώργο Πρεάρη στο λαούτο.
Αργότερα, συμπεριελήφθη στον μνημειώδη δίσκο «Τραγούδια Καρπάθου Κάσου» SDNM 103 που εξέδωσε και κυκλοφόρησε ο Σύλλογος προς Διάδοσιν της Εθνικής Μουσικής σε επιμέλεια Σίμωνα Καρά :
Όλυμπος με το Κυμαρά,
και με τη Κυμαραία,
ένας σκαφιάς σε χαίρεται,
κι ενός βοσκού σφυραία.