Βιβλίο – «Μια Μέρα με τον Μπετόβεν» – Ο Μηνάς Βιντιάδης μας ξεναγεί στη ζωή του μεγάλου μουσουργού.

Ο Μηνάς Βιντιάδης θα είναι πάντα, πρώτα, δημοσιογράφος, τουλάχιστον για μένα. Μια καθόλου βιαστική περιγραφή. Η δημοσιογραφική ματιά τον κρατά συντονισμένο με τη ζωή και του δίνει την ευκαιρία να βουτά σ’ ένα κόσμο λέξεων, να αλιεύει εκείνες που δίνουν μορφή στα κείμενά του, να βιογραφούν τους ήρωες των βιβλίων του με αλώβητη σαφήνεια. Ο Μηνάς Βιντιάδης είναι και ένας πολύ γόνιμος συγγραφέας, έργα του έχουν ανέβει στο θέατρο, λέξεις τους έγιναν μότο της καθομιλουμένης. Όταν άκουσα για το τελευταίο του βιβλίο «Μια Μέρα με τον Μπετόβεν» (Ελληνοεκδοτική) της σειράς «Γνωρίζω τους Μεγάλους Μουσουργούς», η πρώτη σκέψη που πέρασε από το μυαλό μου ήταν: ρεπορτάζ. Αυτός ο άνθρωπος με την ψηλόλιγνη σιλουέτα δεν θα μπορούσε να παρουσιάσει “ήρωά” του χωρίς πρώτα να έχει ερευνήσει τη ζωή του, να έχει δεθεί με το έργο του ξανά και ξανά. Μια φιλόδοξη απόπειρα. Το βιβλίο μάς ξεναγεί στον κόσμο ενός από τους μεγαλύτερους μουσουργούς. Ο Λούντβιχ Βαν Μπετόβεν, μέσα από τα κείμενα και τις εικονογραφήσεις της Ράνιας Ηλιάδου, παρουσιάζεται με έναν τρόπο που αφορά αναγνώστες ανεξαρτήτως ηλικίας. Παιδιά και μεγάλοι έχουν την ευκαιρία να ξεναγηθούν στη ζωή ενός χαρισματικού ανθρώπου της μουσικής που στο τέλος της τρίτης δεκαετίας της ζωής του άρχισε να χάνει την ακοή του μέχρι του σημείου να μείνει ολοκληρωτικά κωφός. Η συνέντευξη με τον Μηνά, ως συγγραφέα, πάει κάπως έτσι:

-Ποια από τις περιόδους του Μπετόβεν θεωρείς ως περισσότερο ενδιαφέρουσα; 

-Σίγουρα εκείνη που ο κορυφαίος συνθέτης συνειδητοποιεί ότι δεν μπορεί πια να ακούσει. Δίνει μάχη με τη σιωπή και γράφει κορυφαία έργα: «Πρέπει, πρέπει να συνεχίσω, η ζωή είναι ωραία, θα το παλέψω, θα νικήσω! Δεν ακούω, αλλά βλέπω, αναπνέω, ονειρεύομαι, φαντάζομαι, έχω τη δύναμη να γράψω μουσική, εξαίσια μουσική, έστω για να την ακούνε οι άλλοι», λέει χαρακτηριστικά σε ένα σημείο του βιβλίου μου.

-Και ποιο ήταν, αν μπορούμε να το πούμε έτσι, το μυστικό σου γράφοντας ένα βιβλίο που απευθύνεται σε παιδιά; 

-Απλά ξανάγινα εγώ παιδί. Έγραφα και με φανταζόμουν αναγνώστη αλλά, επειδή ήθελα το βιβλίο να διαβαστεί και από τους γονείς, άλλαζα…πολλές από τις ηλικίες μου.

– Ένας συνθέτης μουσικής που τον ταλαιπωρεί η κώφωση, αυτό στην περίπτωση του Μπετόβεν μπορεί να θεωρηθεί κατάρα; 

-Νομίζω ότι η λέξη «κατάρα» είναι μικρή. Ένας κωφός συνθέτης, ένας τυφλός ζωγράφος, ένας ανάπηρος χορευτής, ένας συγγραφέας χωρίς φαντασία; Καταστροφή. Αλλά, την ίδια στιγμή, μια απίστευτη πρόκληση το τέλειο να γίνει θαύμα, το αδύνατο να γίνει όχι μόνο δυνατό, αλλά εκκωφαντική δημιουργία, όπως αυτές του Μπετόβεν.

-Ερευνώντας τη ζωή και το έργο του Μπετόβεν, ποιο συστατικό της ζωής του σε εντυπωσίασε περισσότερο; 

-Το γεγονός ότι δεν δημιούργησε οικογένεια, η μουσική ήταν πάνω απ’ όλα, ακόμα κι από τον έρωτα ή την πατρότητα.

-Γράφοντας το νέο σου βιβλίο τι μουσική άκουγες; 

-Πρώτα πρώτα δεν ακούω μουσική ποτέ όταν γράφω. Σίγουρα στα κενά άκουγα συνθέσεις του Μπετόβεν, ειδικά την Ενάτη Συμφωνία που αγαπώ ιδιαίτερα.

-Ποια περίοδο απολαμβάνεις περισσότερο; Την εποχή της έντονης δημοσιογραφίας ή τη σημερινή της συγγραφής βιβλίων; 

-Κάθε εποχή είχε τη δική της συγκίνηση. Στις εφημερίδες, τα περιοδικά, την τηλεόραση και το ραδιόφωνο, ο χρόνος έπαιζε τον βασικό ρόλο. Όλα έπρεπε να γίνουν μια συγκεκριμένη στιγμή. Τώρα ο χρόνος μου δίνει το δικαίωμα της ραθυμίας, της τεμπελιάς, της ενδοσκόπησης. Τώρα πια δεν βιάζομαι να δημιουργήσω, αναζητώ όχι μόνο το καλό, αλλά και το καλύτερο, που είναι ο εχθρός του.

-Στην εποχή της πληροφορίας, στην εποχή που τα παιδιά έχουν ορίσει διαφορετικά την άξια του χρόνου από εκείνη που έχουν πιθανώς οι γονείς τους, η κυκλοφορία βιβλίων που απαιτούν χρόνο στην ανάγνωση τους, τι μπορεί να σηματοδοτεί;

-Πάντα το βιβλίο θα έχει ιδιαίτερη αξία στη ζωή μας. Κι έχουμε υποχρέωση, αναγνώστες και συγγραφείς, να συνεχίσουμε αυτή την υπέροχη σχέση! Τώρα αν κάποιοι διαβάζουν στο τάμπλετ ή… ακούν ένα βιβλίο από το κινητό, τους αγαπάμε κι αυτούς.

-Ποιο ήταν το τελευταίο βιβλίο που διάβασες; 

-Το «Άμστερνταμ», του Ίαν Μακ Γιούαν, (Πατάκης) που αναφέρεται στη σχέση δύο φίλων, οι οποίοι μετά τον θάνατο της (κοινής) ερωμένης τους μπαίνουν σ’ ένα παράξενο παιχνίδι με βάση μια συμφωνία που κάνουν. Απολαυστικό.

-Θα μπορούσαμε να πούμε πως κλασική μουσική είναι η παραδοσιακή μουσική του διαφωτισμού; 

-Αυτό το μουσικό κίνημα ξεκίνησε περίπου το 1750 και τερματίστηκε μεταξύ του 1810 και 1830. Η κλασική εποχή ακολούθησε την Μπαρόκ περίοδο και προηγήθηκε του Ρομαντισμού. Αποτέλεσε την περίοδο κατά την οποία ξεχώρισαν οι μορφές πολύ σημαντικών συνθετών, όπως του Γιόζεφ Χάυντν, του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ και του Μπετόβεν. Συντελείται, βέβαια, γενικότερη πολιτιστική αλλαγή από τα μέσα του 18ου αιώνα, με επιρροή τις ιδέες του Διαφωτισμού, με αποτέλεσμα τη δημιουργία εξαιρετικών μουσικών επιτευγμάτων. Ο Μπετόβεν επηρεάζεται και από τους μεγάλους συγγραφείς που μεγαλουργούν εκείνη την περίοδο. Γι’ αυτό θέλω να πω ότι στα «συν» του βιβλίου είναι το παράρτημα με το Λεξικό Μουσικών Όρων, την ανάλυση όλων των Συμφωνιών του Μπετόβεν και κατατοπιστικά βιογραφικά σημειώματα όλων των συνθετών, των ποιητών και των συγγραφέων που τον επηρέασαν.

-Ποιοι ήταν οι άνθρωποι που σε βοήθησαν με τις γνώσεις τους στο νέο σου βιβλίο; 

Ευχαριστώ για τις πολύτιμες συμβουλές τους τέσσερις σημαντικές προσωπικότητες της μουσικής: Τον Νίκο Μαλιάρα, καθηγητή στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών, ιδρυτή της Φιλαρμόνιας Ορχήστρας Αθηνών, τη  Στεφανία Μεράκου, διευθύντρια της Μουσικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδας “Λίλιαν Βουδούρη’’, τη Ναταλία Γεράκη, σολίστ φλάουτου, καθηγήτρια στο Ωδείο Αθηνών και το Κρατικό Πανεπιστήμιο Μουσικής και Παραστατικών Τεχνών Στουτγάρδης και τον Αντώνη Στεφάνου, συνθέτη, επικεφαλής του Γραφείου Τύπου του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών.

-Ποια είναι τα σχέδια σου για το μέλλον; Τι γράφεις αυτό το διάστημα;

-Ετοιμάζω το δεύτερο βιβλίο της σειράς «Γνωρίζω τους Μεγάλους Μουσουργούς» που είναι το «Μια Μέρα με τον Μότσαρτ» και εδώ στο νησί μου, την Κάσο, που κατοικώ τον τελευταίο χρόνο, περιμένω στις αρχές Ιουνίου την πρεμιέρα του έργου μου “ΚΑΣΙΩΤΕΣ ΚΑΠΕΤΑΝΑΙΟΙ-ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΑΓΝΩΣΤΟΙ ΤΟΥ ΄21” , μια παραγωγή του Δήμου Ηρωικής Νήσου Κάσου. Τη σκηνοθεσία έχει αναλάβει η Βάνα Πεφάνη και το έργο υπογραμμίζει τη μεγάλη προσφορά της Κάσου, που σίγουρα αδικήθηκε από τους ιστορικούς της χώρας, με αναφορές και στα υπόλοιπα νησιά της Δωδεκανήσου. Οι ήρωες που δίνουν το «παρών» είναι οι Μάρκος Μαλλιαράκης, Θόδωρος Κανταρτζής, Γιούλιος Μπουρέκας και Κώστας Αρβανιτόπουλος. Πρωταγωνιστούν δυο σπουδαίοι ηθοποιοί του θεάτρου, του κινηματογράφου και της τηλεόρασης, ο Χρήστος Σαπουντζής και ο Δημήτρης Μαζιώτης και τρεις Κασιώτες ηθοποιοί: Νικολέτα Σοφίλα, Ηλίας Μαστροπαύλος και Γιώργης Ξυδιάρης. «Συμπρωταγωνιστής» της παράστασης είναι η Παραδοσιακή Μουσική της Κάσου που ερμηνεύεται από τον σημαντικό λυράρη Νεκτάριο Σταματάκη και τον μουσικό λαούτου Φανούρη Καραγκιουλμέ.